takiyye

Makaleyi PDF formatında kaydet



Takiyye (Arapça: تقیه), kalpteki inanç ve düşüncenin aksine görüş belirtmek ya da bir iş yapmaya denir. Fıkhi kaidelerden bahseden kitaplarda takiyye bir kaide olarak zikredilmiştir ve bazı fakihler bu konu ile alakalı takiyye adıyla müstakil risaleler hazırlamıştır. Bunların yanında taharet, oruç ve hac konularında da takiyyeden bahsedilmiştir.
Takiyye muhaliflerin korkusundan ötürü hakkı söylememek ya da şer’i hükmü terk etmeye değinir.


Diğer Tarifler

[Düzenle]

Takiyye, dini bir terimdir. Özel durumlar yüzünden kalpte bulunan düşüncenin tersine fikir beyan etmek ya da onun tersine iş yapmaktır.
Takiyye اتقی - یتقی kelimelerinden türemiştir ve sakınmak, kaçınmak manalarındadır. Takiyye için farklı tanımlar yapılmıştır. Şimdi takiyye için yapılmış diğer tariflere bakalım:
1-Şeyh Müfid: Takiyye, hakkın söylenmemesi, inancın örtülmesi, düşman karşısında dini ve dünyevi zararlara karşı inancın ve hakkın gerekliliği olan hareketleri zahir etmemektir.
2-Şeyh Ensari: Zarardan korunmak için hakkın tersine söz söylemek ve davranış sergilemektir.
3-Dini emirlerin izhar edilmesi halinde zarar görme tehlikesi olursa onların saklanmasıdır.
Buna göre takiyye bazı şer’i amellerin geçici süreyle terk edilmesi ya da bazı fetva ve dini düşüncelerin özel durumlarda gizlenmesidir. Bu özel durumlara; zalim yöneticilerden korkmak, diğer mezhepler ile uyum ve yakınlık sağlamak gibi örnekler verilebilir. Elbette dini ve dünyevi önemli hususları korumak, onların zarar görmemesi gerekir ya da Müslümanların can ve mal güvenliğinin korunması takiyye ile mümkünse takiyye yapılabilir

← Sözlük Anlamı


Takiyye sözlük anlamı olark sakınmak ve kaçınmak manalarındadır.

← Terim Anlamı


Şer’i bir terim olarak takiyye, kendini diğerinin yanında korumak için söz ve fiilde onunla hem fikir olduğunu göstermektir, hakkın tersine olarak. Bazılarına göre de, dini ve dünyevi ziyanlara karşı muhaliflerin yanında hakkı ve inancı gizlemektir.

Takiyyenin Çeşitleri

[Düzenle]

Takiyye fıkhi açıdan; vacip, haram, müstehap, mekruh ve mübah olarak ayrılır.

Takiyyenin Hükmü

[Düzenle]

Takiyyenin caiz olmasına ayet, rivayet, icma’ ve akıl delil olarak gösterilebilir.
Gevaidu’l Fıkhiyye kitabında:
“…Hekim tarafından zikredilen ayetlerin bir çoğu, mütevatir rivayetler, akıl ve salim bir vicdan buna delalet etmektedir” deniliyor.

Takiyyenin Şia’ya Mahsus Olmaması

[Düzenle]

Takiyye İmamiye Şia’sına has bir şey değildir, hatta bütün kavimlerde, İslam’dan önce de, sıkıntılı durumlarda takiyyeye amel edilmiştir. Örneğin: Ashab-ı Kehf ve A’li Firavunun Mümini
[10] Muhammed Cafer Cezayiri, Muntehu’d-Diraye fi Tavzih Kifaye, c. 8, s. 226


← İslam Kaynaklarında Takiyye


İslam kaynaklarında, kendisini diğerinin tehlikesinden korumak için onunla uyumlu söz ve davranışta bulunmak takiyye olarak anılmıştır. Şeyh Müfid’in tabiriyle takiyye, inancın din ve dünya tehlikelerinden korunmak için düşman karşında saklanması.
[14] Muhammed b. Ahmed Şems, Kitabu’l Bari, c. 24, s. 45
[15] Ebu Zuhre, el-İmam Sadık, s. 188
[16] Mikdat b. Abdullah Fazıl Mikdat, el-Levami ilahiye fi Mebahis Kelamiye, s. 377


Takiyye ile Nifak

[Düzenle]

Nifağın aksine takiyyede mümin cana ve mala gelebilecek zararlardan korunmak için hakikatin izharından kaçınır. Nifakta ise kişi hakkı izhar eder ama şirki ve batılı gizler.
[17] Muhsin Emin, Nakz Şia, s. 185

Takiyye için bir anlamda siper diyebiliriz. Çünkü takiyye onu düşmanın taarruzundan, hapis, katledilme, hukuki haklardan mahrum kalma…vb korur. Diğer taraftan müminlerin vahdetini sağlar ve dağılmalarını önler.

Takiyyenin İzahı

[Düzenle]

Takiyyeyi mazur görmek için âkil insanın düşman taarruzundan korunmak, hapis, sürgün, öldürülme, hukuki haklardan mahrum kalma gibi durumları göz önüne alması yeterlidir.

Takiyyenin Faydası

[Düzenle]

Takiyyenin bir diğer faydası da grup olarak sahip olunan gücün heder olmasını önlemek ve sonraki fırsatlardan daha iyi yararlanabilmek, İslam ümmetinin vahdeti. . gibi olgular sayılabilir. Bunları da göz önünde bulundurarak takiyyenin önemi hakkında İmam Ali’nin (a. s) şu sözünü daha doğru idrak edebiliriz: Takiyye müminler için ilahi bir rahmettir.
[19] Cafer Süphani, el-İnsaf fi Mesail dam fiha’l-Hilaf, c. 2, s. 3
[20] Cafer Süphani, el-İnsaf fi Mesail dam fiha’l-Hilaf, c. 2, s. 336


Kuran’da Takiyye

[Düzenle]

Her ne kadar takiyye lafız olarak Kuran’da yer almasa da buna delalet eden ayetler vardır.
[22] Nahl/16    
[23] Mümin/28    


Rivayetlerde Takiyye

[Düzenle]

Rivayetlerde takiyye terim anlamı olarak geçmiş hem şartları hem de faydaları zikredilmiştir.

İlmi Açıdan Takiyye

[Düzenle]

Takiyye Hicretin ilk asrında kelami ve fıkhi bir bahis olarak ele alınırdı. Bunu bir çok alimin bu konuda müstekil eserler kaleme almalarından ve ya Hariciler gibi grupların buna cevaz vermelerinden anlayabilişriz.

Tarihçesi

[Düzenle]

Halife Memun zamanında vuku bulan “mihnet hadisesi”
[37] Taberi, Tarih, c. 8, s. 631-645
ki bazı tarihçilerin nakline göre halifenin tehditleri ile Kuran’ın yaratıldığını kabul etmek zorunda kalmışlardır, takiyyenin örneklerinden gösterebiliriz. Şia bütün İslam mezheplerinden önce, takiyyeye de mecbur kalmaları yüzünden olsa gerek, takiyyeleri ile meşhurdular. Zira Şia tarih boyunca içtimai, siyasi ve kültürel anlamda takip altındaydı.

Ehli Beyt Ve Takiyye

[Düzenle]

İmam Hasan’ın şehadetinden sonra Muaviye valilerine Şialara karşı sert davranmalarını, minberlerde İmam Ali’ye (a. s) töhmet ve lanet okunmasını emretmişti. Bu durum az çok Emeviler devrinin tamamında, Ömer b. Abdulaziz dönemine kadar sürdü.
[38] Taberi, Tarih, c. 11, s. 43-44
Abbasiler zamanında ise farklı şekilde devam etti. Örneğin: Mütevekkil Şiaları hapsetmenin ya da katletmenin yanında onları İmam Hüseyin’in (a. s) kabrini ziyaret etmekten de alıkoyuyordu, İmam Hüseyin’in haremini harap etti, İbn Sikkit’i İmam’lara muhabbet beslediği için vahşi şekilde öldürdü.
[39] İbn Ebil Hadid, Şerh Nehcu’l Belağa, c. 11, s. 43-46
[40] İbn Cuzi, el-Muntezem fi Tarih Meluk ve’l Umem, c. 11, s. 237
[41] İbn Hellekan, Vefiyyatu’l E’yan, c. 6, s. 400-401
Bu yüzden Şia İmamları takipçilerinin can güvenliği için ve Şiaların da dağılması önlemek için takiyyeyi gerkli görmğüşlerdir. Harun Reşid’in veziri Ali b. Yaktin’in İmam Kazım’ın (a. s) emri ile takiyyesi bunun bir örneğidir.
[42] Kaşifu’l Gita, Asl Şia Ve Usuliha, s. 315-316
[43] Muhsin Emin, Nakz Şia, s. 198-200
[44] Ebu Zuhre, el-İmam Sadık, s. 189
Hatta bazen İmamların kendisi takiyye ile hüküm vermişlerdir.
[45] Kuleyni, Usul Kafi, c. 1, 65
Öyle ki ileriki dönemlerde muhaddisler, hadisler arasındaki çelişkiyi ortadan kaldırmak için takiyyeyi bir karine olarak değerlendirmişlerdir.
[46] Yusuf b. Ahmed Behrani, el-Hediku’l Nazire fi Ahkam Itret, c. 1, s. 515
Daha sonraları takiyyeye amel etmenin kelami ve fıkhi sonuçlarını ele alan eserler telif edilmiştir.
[47] Aga Bozorg Tehrani, ez-Zerie, c. 5, s.157
[48] Aga Bozorg Tehrani, ez-Zerie, c. 4, s. 403-405


Ehli Sünnet ve Takiyye

[Düzenle]

Bazı Ehli Sünnet yazarları takiyyeyi Şia’nın zaaflarından olarak değerlendirmiştir ama Şia alimleri de onların bu görüşlerini tenkit etmiştir.
[49] Muhsin Emin, Nakz Şia, s. 184-204
[50] Abdulhüseyin Şerefud-Din, Ecvebetu’l Mesail, s. 83-87
[51] Muhammed Rıza Muzaffer, Akaid İmamiye, s. 119


Takiyyenin Delilleri

[Düzenle]

Takiyyenin meşru olduğuna en önemli deliller ayet ve rivayetlerdir.

← Ayetler


İslam kaynaklarında takiyyenin caiz ve hatta vacip olduğuna ilişkin ayetler zikredilmiştir.
[52] Mikdat b. Fazıl Abdullah Fazıl, el-Levami İlahiye, s. 377-378


←← Nahl/106


Nahl suresi 106. ayet
[53] Nahl/106
müfessirlerin izahına göre Ammar Yasir’in müşrikler karşısında işkenceden kurtulmak için küfr üzere davranması hakkında nazil olmuştur. Peygamber (s. a. a) Ammar’ın bu davranışını teyit etmiş ve bir daha böyle bir durumda kalırsa yine aynısını yapmasını söylemiştir.
[54] Ali b. Ahmed Kurtubi, Esbab Nüzul Ayat, s. 288-289
[55] Zemahşeri, Tefsiri Keşşaf, c. 2, s. 636
[56] Muhammed b. Ahmed Kurtubi, Camiu’l Ahkam Kuran
[57] Tabersi, Mecmeu’l Beyan, c. 6, s. 203


←← A’li İmran/28


Ali İmran suresinin 28 ayeti
[58] Ali İmran/28
genel olarak Müslümanlara hitap etmiştir. Bu ayete göre risalet dönemindeki Müslümanlar müşriklerin eziyet ve işkencelerine maruz kalmalarına rağmen müşriklere itaatten men edilmişler ama zaruri durumlarda ve korku söz konusu olduğunda takiyye yapmalarına izin verilmiştir.
[59] Muhammed b. Hasan Tusi, el-Tibyan, c. 2, s. 434
[60] Fahri Razi, Tefsir Kebir, c. 8, s. 191
[61] Suyuti, Durru’l Mensur, c. 2, s. 176
[62] Abdullah b. Nesefi, Tefsir Kuran Celil, c. 1, s. 149
[63] Tabatabai, el-Mizan, c. 3, s. 152
[64] Muhammed Hasan Tusi, el-Tibyan, c. 4, s. 435
[65] Tabatabai, el-Mizan, c. 3, s. 153

Şii müfessir ve alimleri ile Ehli Sünnet
[66] Mahmud b. Abdullah Alusi, Ruhu’l Meani, c. 3, s. 121
[67] Ahmed Mustafa Meraği, Tefsir Meraği
[68] Muhammed Celaleddin Kasımi, Tefsiri Kasımi
bu ayetten takiyyenin caiz olduğu sonucunu çıkarmışlardır.

←← Mümin/28


Bu ayet A’li Firavunun mümini hakkındadır. Firavun'un etrafındakiler Hazreti Musa’yı (a. s) öldürme teklifinde bulununca Firavun hanedanından mümin biri ki imanını saklıyordu, onları bu kararlarından vazgeçirdi.
[69] Muhammed b. Hasan Tusi, el-Tibyan, c. 9, s. 72
[70] Tabersi, Mecmeu’l Beyan, c. 8, s. 437
[71] Muammed b. Ahmed Kurtubi, Camiu’l Ahkam Kuran
[72] Suyuti, Durru’l Mensur

=

Rivayetlerde Takiyye

[Düzenle]
=
Takiyyenin meşruluğuna dair bir diğer delil de rivayetlerdir.
[73] Hasan Musevi Becneverdi, el-Gevaidu’l Fıkhiyye, c. 5, s. 53
Hadise göre takiyye müminin en iyi işlerindendir, ümmetin ıslahını sağlar ve din onsuz kamil değildir.
Rivayetlerde takiyye farklı fıkhi teklifler ile değerlendirilmiştir. Yani bazı rivayetlerde ki hepsinin işaret ettiği şartlar farlıdır, bazen vacip bazen haram bazen mekruh…vb ele alınmıştır.
[74] Kuleyni, Usul Kafi, c. 2, s. 217
[75] Meclisi, Biharu’l Envar, c. 72, s. 394
[76] Meclisi, Biharu’l Envar, c. 72, s. 397


Ehli Sünnete Göre Takiyye

[Düzenle]

Bazı Ehli sünnet alimleri örneğin; Hasan Basri, Şafii, Fahri Razi
[77] Fahri Razi, Tefsir Kebir, c. 8, s. 191-192
, Cessas
[78] Ahmed b. Ali Cessas, Kitab Ahkam Kuran, c. 2, s. 12
, Ebu’l Fazl Şehabeddin Alusi
[79] Mahmud b. Abdullah Alusi, Ruhu’l Meani, c. 3, s. 121
, Muhammed Cemaleddin Kasımi
[80] Kurtubi, Camiu’l Ahkam Kuran, c. 4, s. 57-58
... vb takiyyenin meşru olduğunu söylemişlerdir. Bazı kaynaklarda da takiyyenin caizliğine icma bulunduğu belirtilmiştir.

Faydalanılabilecek Kaynaklar

[Düzenle]

Kuran    
Ağabozorg Tahrani    , ez-Zerie    
Muhammed Hüseyin Ali Kaşifu’l Gita    , Aslu’ş-Şia veUsuliha,
Mahmut b. Abdullah Alusi, Ruhu’l Meani
İbn Ebi’l Hadid    , Şerh Nehcu’l Belağa
İbn Cuzi    , el-Muntezem fi Tarihi’l Meluk ve’l Umem
İbn Hacer Eskelani    , Fethu’l Bari
İbn Hazm    , el-Mehelli
İbn Hanbel    , Müsned
İbn Hellekan    , Vefiyyat E’yan ve Enbu’z-Zeman    
İbn Menzur    , Lisanu’l Arap    
Muhammed Ebu Zuhre    , el-İmam Sadık, Hayatihu ve Asruhu
Muhsin Emin    , Nakzi Şia
AbdulHüseyin Emini    , el-Gadir fi’l Kitap ve’s-Sünnet
Murteza b. Muhammed Emi Ensari    , et-Takiyye
Yusuf b. Ahmed Behrani    , el-Hedaik Nazıre fi Ehkami’l Itre    
Muhammed b. Ahmed Buhari    , Sahihi Buhari
Ahmed b. Muhammed Sa’lebi,     Kısasu’l Enbiya    
Ahmed b. Ali Cessas    , Ehkamu’l Kuran    
Hurr Amuli    , Vesailu’ş-Şia    
Ali b. İbrahim Halebi, es-Siretu’l Hlebiyye
Ruhullah Humeyni, er-Resail
Ruhullah Humeyni, el-Mekasibu’l Mehreme
Zemahşeri    , Keşşaf Tefsiri    
Cafer Süphani    , el-İnsaf fi Mesail Dam Fiha’l Hilaf
Suyuti    , Durru’l Mensur Tefsiri    
Abdullah Şubber    , el-Usulu’l Asliyye ve’l Gavaidu’l Şeriyye
Abdulhüseyin Şerefuddin, Ecvebetu Mesailu Carullah
Muhammed b. Ahmed Şemsul Eimme, Kitabu’l Mebsut
Muhammede b. Adulkeim Şehristani    , el-Milel ve’n-Nihel    
Muhammed b. Mekki Şehid Evvel    ,el-Beyan    
Muhammed b. Mekki Şehid Evvel,el-Gevaidu ve’l Fevaid    
Allame Tabatabai    , el-Mizan Tefsiri    
Tabersi,     Mecmeul Beyan    
Taberi    , Taberi Tarihi    
Muhammed b. Hasan Tusi, el-Tibyan fi Tefsir Kuran
Muhammed b. Hasan Tusi, el-Fihrist
Muhammd b. Muhammed Gazali    , İhyau Ulumid-Din    
Mikdat b. Abdullah, el-Levami İlahiye fi’l Mebahisi’l Kelamiye
Muhammed b. Fahri Razi    , Tefsiri Kebir    
Muhammed b. Yakup Firuzabadi    , el-Gamusu’l Muhit    
Muhammed Cemaleddin Kasımi, Tefsiri Kasımi    
Muhammed b. Ahmed Kurtubi    , Camiu’l Ahkam Kuran    
Kuleyni    , Usul Kafi    
Meclisi    , Biharu’l Envar    
Ali b. Hüseyin Kereki    , Resail’ul Muhakkık Kereki
Ahmet Mustafa Meraği    , Tefsiri Meraği    
Muhammed Rıza Muzaffer    , Akaidu’l İmamiye    
Muhammed b. Muhammed Müfid    , Evailu’l Makalat fi’l Mezahib ve’l Muhtarat    
Muhammed b. Muhammed Müfid, Tashih İtikat İmamiye
Hasan Musevi Becneverdi, el-Gevaidu’l Fıkhiyye    
Ahmed b. Ali Neccaşi    , Fihrist
Abdullah. Ahmed Nesefi    , Tefsir Kuran Celil
Ali b. Ahmed Vahidi Nişaburi    , Esbab Nüzul Ayat

Dipnot

[Düzenle]
 
1. Mekarim Şirazi,el Gevaidu’l Fıkhiyye c. 1, s. 387    
2. İbn Menzur, Lisanu’l Arap, c. 15, s. 402-405    
3. Muhammed b. Yakup Füruzabadi, el-Gamusu’l Muhit, c. 4, s. 401    
4. Şeyh Ensari, et-Takiyye, s. 37    
5. İbn Menzur, Lisanu’l Arap, c. 15, s. 401    
6. Muhammed b. Muhammed Müfid, Tashih İtikadı İmamiye, s. 137    
7. Mekarim Şirazi, el-Gevaidu’l Fıkhiyye, c. 1, s. 389    
8. Mekarim Şirazi, el-Gevaidu’l Fıkhiyye, c. 1, s. 388    
9. Mekarim Şirazi, Envaru’l Usul, c. 3, s. 579    
10. Muhammed Cafer Cezayiri, Muntehu’d-Diraye fi Tavzih Kifaye, c. 8, s. 226
11. Muhammed Bakır Sadr, Behus fi İlmi’l Usul, c. 7, s. 34    
12. Murtaza b. Muhammed Emin Ensari, et-Takiyye, s. 37    
13. Şeyh Müfid, Tashih İtikad İmamiye, s. 137    
14. Muhammed b. Ahmed Şems, Kitabu’l Bari, c. 24, s. 45
15. Ebu Zuhre, el-İmam Sadık, s. 188
16. Mikdat b. Abdullah Fazıl Mikdat, el-Levami ilahiye fi Mebahis Kelamiye, s. 377
17. Muhsin Emin, Nakz Şia, s. 185
18. Hurr Amuli, Vesailu’ş-Şia, c. 1, s. 107-108    
19. Cafer Süphani, el-İnsaf fi Mesail dam fiha’l-Hilaf, c. 2, s. 3
20. Cafer Süphani, el-İnsaf fi Mesail dam fiha’l-Hilaf, c. 2, s. 336
21. Ali İmran/3    
22. Nahl/16    
23. Mümin/28    
24. Hurr Amuli, Vesailu’ş-Şia, c. 16, s. 203-237    
25. Ahmed b. Ali Neccaşi, Fihrist, s. 38    
26. Ahmed b. Ali Neccaşi, Fihrist, s. 58    
27. Ahmed b. Ali Neccaşi, Fihrist, s. 253    
28. Ahmed b. Ali Neccaşi, Fihrist, s. 330    
29. Ahmed b. Ali Neccaşi, Fihrist, s. 340    
30. Ahmed b. Ali Neccaşi, Fihrist, s. 351    
31. Ahmed b. Ali Neccaşi, Fihrist, s. 354    
32. Ahmed b. Ali Neccaşi, Fihrist, s. 391    
33. Ahmed b. Ali Neccaşi, Fihrist, s. 396    
34. Muhammed b. Hasan Tusi, Fihrist, s. 212    
35. Muhammed b. Hasan Tusi, Fihrist, s. 112    
36. Muhammed b. Abdulkeri Şehristani, el-Milel ve’n-Nihel, c. 1, s. 144    
37. Taberi, Tarih, c. 8, s. 631-645
38. Taberi, Tarih, c. 11, s. 43-44
39. İbn Ebil Hadid, Şerh Nehcu’l Belağa, c. 11, s. 43-46
40. İbn Cuzi, el-Muntezem fi Tarih Meluk ve’l Umem, c. 11, s. 237
41. İbn Hellekan, Vefiyyatu’l E’yan, c. 6, s. 400-401
42. Kaşifu’l Gita, Asl Şia Ve Usuliha, s. 315-316
43. Muhsin Emin, Nakz Şia, s. 198-200
44. Ebu Zuhre, el-İmam Sadık, s. 189
45. Kuleyni, Usul Kafi, c. 1, 65
46. Yusuf b. Ahmed Behrani, el-Hediku’l Nazire fi Ahkam Itret, c. 1, s. 515
47. Aga Bozorg Tehrani, ez-Zerie, c. 5, s.157
48. Aga Bozorg Tehrani, ez-Zerie, c. 4, s. 403-405
49. Muhsin Emin, Nakz Şia, s. 184-204
50. Abdulhüseyin Şerefud-Din, Ecvebetu’l Mesail, s. 83-87
51. Muhammed Rıza Muzaffer, Akaid İmamiye, s. 119
52. Mikdat b. Fazıl Abdullah Fazıl, el-Levami İlahiye, s. 377-378
53. Nahl/106
54. Ali b. Ahmed Kurtubi, Esbab Nüzul Ayat, s. 288-289
55. Zemahşeri, Tefsiri Keşşaf, c. 2, s. 636
56. Muhammed b. Ahmed Kurtubi, Camiu’l Ahkam Kuran
57. Tabersi, Mecmeu’l Beyan, c. 6, s. 203
58. Ali İmran/28
59. Muhammed b. Hasan Tusi, el-Tibyan, c. 2, s. 434
60. Fahri Razi, Tefsir Kebir, c. 8, s. 191
61. Suyuti, Durru’l Mensur, c. 2, s. 176
62. Abdullah b. Nesefi, Tefsir Kuran Celil, c. 1, s. 149
63. Tabatabai, el-Mizan, c. 3, s. 152
64. Muhammed Hasan Tusi, el-Tibyan, c. 4, s. 435
65. Tabatabai, el-Mizan, c. 3, s. 153
66. Mahmud b. Abdullah Alusi, Ruhu’l Meani, c. 3, s. 121
67. Ahmed Mustafa Meraği, Tefsir Meraği
68. Muhammed Celaleddin Kasımi, Tefsiri Kasımi
69. Muhammed b. Hasan Tusi, el-Tibyan, c. 9, s. 72
70. Tabersi, Mecmeu’l Beyan, c. 8, s. 437
71. Muammed b. Ahmed Kurtubi, Camiu’l Ahkam Kuran
72. Suyuti, Durru’l Mensur
73. Hasan Musevi Becneverdi, el-Gevaidu’l Fıkhiyye, c. 5, s. 53
74. Kuleyni, Usul Kafi, c. 2, s. 217
75. Meclisi, Biharu’l Envar, c. 72, s. 394
76. Meclisi, Biharu’l Envar, c. 72, s. 397
77. Fahri Razi, Tefsir Kebir, c. 8, s. 191-192
78. Ahmed b. Ali Cessas, Kitab Ahkam Kuran, c. 2, s. 12
79. Mahmud b. Abdullah Alusi, Ruhu’l Meani, c. 3, s. 121
80. Kurtubi, Camiu’l Ahkam Kuran, c. 4, s. 57-58


Kaynakça

[Düzenle]

Ferhengname’i Usul’i Fıkh, Merkez’i İttilaat ve Medarik’i İslami "Takiyye" makalesinden alıntıdır.    




Bu sayfadaki kategoriler : İmanı Saklamak | Takiyye | Tevriye




جعبه ابزار