nass
Makaleyi PDF formatında kaydet
Nass kavramı, hem
Kuran ilimleri,
kelam,
hadis hem de
fıkıh alanında kullanılan bir kavramdır. Bir sözcüğün tek manada açıklık ifade etmesi, tersinin ve
tevilinin olma ihtimali olmamasına nass denir.
[Düzenle]
Kuran’ı Kerim sözcükleri, içeriğin açıklık ve netlik durumuna göre “Nass” ve “Zahir” diye ikiye ayrılır.
Nass sözlükte açık, ortaya çıkmak, aydınlatmak manasına gelir. Terim olarak ise aksi ve tevil ihtimali olmayan ve tek bir manası olan açık ve net söze nass denir.
Eğer söz (
kelam) , iki veya daha fazla manadan birine sahipse ve o mana diğer manalara tercih ediliyorsa, tercih edilen ihtimale zahir denir.
[Düzenle]
Bu durumda
Kuran’daki nass, murat edilen mana için açık
delalet içeren ayetlerdir. Örneğin, iki
müteşabih şey arasında hangisinin iyi hangisinin kötü olduğunu belirtir:
(... وَاَحَلَّ اللّهُ الْبَیْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا...) “Allah
alım satımı helâl,
faizi ise
haram kılmıştır. ”
[Düzenle]
Mütekellimler, Kuran’ı Kerim ve
sünnette nassın oldukça az olduğunu söylemişlerdir. Ancak
İmam’ul Haremeyn Cuveyni der ki: Nasstan maksat, onda hiçbir şekilde ihtimal ve tevilin olmadığı müstakil kesin manadır. Her ne kadar sözlük manasına başvurduğumuzda az rastlansa da hal ve söylem şartlarıyla (karineleriyle) çoğalacaktır.
[Düzenle]
Suyuti, nass için
Bakara suresi 196. Ayeti örnek gösterir:
(... فَصِیَامُ ثَلاثَةِ اَیَّامٍ فِی الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ اِذَا رَجَعْتُمْ تِلْکَ عَشَرَةٌ کَامِلَةٌ...) ”Öyleyse
hac sırasında üç gün, döndükten sonra da yedi gün yani tam on gün
oruç tutmalıdır…”
Bu ayette orucun on günde tamamlanmasından başka bir mana anlaşılmamaktadır.
Fahri Razi ve
Tabibi’ye göre nass ve zahir,
muhkem ayetlerin kısımlarındandır.
[Düzenle]
[Düzenle]
Ferhengname’i Ulum’i Kuranî, «Nass» makalesinden alıntıdır.
