Tevatür

Makaleyi PDF formatında kaydet



Tevatür, bir hadisin kesin bilgi sağlayacak ve yalanlanmaya mahal bırakmayacak kadar çok ravi tarafından nakledilmesine verilen addır.


Tanımı

[Düzenle]

Tevatür sözlükte, birkaç şeyin arada mesafe olmaksızın art arda gelmesine denir. Kuran’da da buyurduğu üzere: ﴿ثُمَّ اَرْسَلْنا رُسُلَنا تَتْرا﴾
“Sonra birbiri ardından [Elçi [|elçilerimizi]] gönderdik. ”
Usul’ul-Fıkh kitabında şunlar yer alır:
Tevatür lügat bakımından birkaç şeyin zaman sınırlaması olmaksızın birbirini takip etmesi demektir. Kuran’ı Kerim’de de belirtildiği gibi: “Sonra birbiri ardından elçilerimizi gönderdik. ” Yahut zaman aralığının olmasıyla birlikte art arda gelme durumudur.
[2] Zuheyr el-Maliki, Muhammed Ebu’n Nur, Usul’ul-Fıkh, c. 3, s. 125.

Ancak usul ilmi uleması terminolojisinde tevatür, bir olaya ilişkin bilgi verenlerin çokluğu anlamına gelir. Öyle ki haberin yalanlanmasına dair bir haberin (ilanın) olmadığına yakîn edilir. Başka bir ifadeyle dinleyicinin onu duymakla bilgi sahibi olduğu ve o grubun bir yalan üzerine bir araya gelme olasılığına ihtimal vermediği bir grubun verdiği habere tevatür denir. Bu nedenle tevatür, haberin bir sıfatıdır ve bu sıfatı taşıyan haberlere de mütevatir haber denir.

Şehit Sadr’ın Görüşü

[Düzenle]

Şehit Sadr, şer’i delilin ispatı için olasılığa dayalı değil de tevatürden elde edilen yakînin aklî (rasyonel) bir yakîn olduğuna inanan meşhurun aksine, vicdan araç ve gereçleri arasına tevatürü de dahil etmiş ve ondan elde edilen kesinliği, ihtimal hesabından (olasılık) hareketle değerlendirmiştir;
[7] Muhammed b. Muhammed Gazali, el-Müstesfa min İlm’il-Usul, c. 1, s. 132.
[9] Muhammed Fazıl Lenkerani, Kifayet’ul-Usul, c. 5, s. 177.


Dipnot

[Düzenle]
 
1. Mü’minun, 44.    
2. Zuheyr el-Maliki, Muhammed Ebu’n Nur, Usul’ul-Fıkh, c. 3, s. 125.
3. Muhammed Bakır Sadr, Durus’un fi İlm’il-Usul, c. 2, s. 135-138.    
4. Muıhammed Bakır Sadr, Durus’un fi İlm’il-Usul, c. 1, s. 107.    
5. Muhammed Hüseyin İsfahani, el-Fusul’ul-Gareviyye fi’il-Usul’il Fıkhiyye, s. 268.    
6. Cafer Seccadi, Ferhen’i Maarif’i İslami, c. 1, s. 597.    
7. Muhammed b. Muhammed Gazali, el-Müstesfa min İlm’il-Usul, c. 1, s. 132.
8. Muhamed Hüseyin Nainî, Ecved’ut-Takrirat, c. 2, s. 112.    
9. Muhammed Fazıl Lenkerani, Kifayet’ul-Usul, c. 5, s. 177.
10. Muhammed Rıza Muzaffer, Usul’ul-Fıkh, c. 2, s. 80.    
11. Muhammed Said Hekim, el-Muhkem’u fi Usul’il-Fıkh, c. 3, s. 265.    


Kaynakça

[Düzenle]

Ferhangname’i Usul’i Fıkıh, Merkez’i İttilaat ve Medarik’i İslami, s. 368, «Tevatür» makalesinden alıntıdır.    






جعبه ابزار