Künye

Makaleyi PDF formatında kaydet


Künye (Arapça: الکنیة) , Arap kültürüne ait bir kavram olup kişilerin hüviyeti hususunda anne yahut babasına nispet verilme durumudur. Ayrıca bu kavram, daha çok ilk evlatlar için kullanılır.


Künye’nin Tanımı

[Düzenle]

Arap kültüründe Eb (erkekler için) ve Ümm (kadınlar için) takılarıyla başlayan isimlere künye denir. Künye kalıbında isim vermek Arap kabilelerinde insanı bir çeşit yüceltmek sayılmaktadır.
[1] Lugatname-i Dehhuda, c. 11, s. 16452, ‘Künye’ sözcüğü, Tahran Üniversitesi, Yeni 1. Baskı, 1373 h. ş
Ebu’l-Kasım, Ebu’l-Hasan, Ümmü Seleme, Ümmü Külsüm vb. gibi.

İslam’da Künye

[Düzenle]

İslam'da künyeye çok önem vermiştir. Gazali bu konuda şöyle diyor: ‘Resul-i Ekrem (s. a. a) saygıdan dolayı kalpleri kazanmak için herkese künyeleriyle seslenirdi. Künyesi olmayanlara da künye verir ve öyle seslenirdi. Halkta ona o künyeyle hitap ederdi. Hatta çocuğu olmadığı için künyesi olmayanlara da künye verirdi. Allah Resulü (s. a. a) çocuklara bile sevgilerini kazanmak için künye verir, onlara künyeleriyle seslenirdi. ’
[2] Munyetu'l Murid, Şehid-i Sani, s. 194    


Rivayetlerde Künye

[Düzenle]

İmam Rıza’dan (a. s) şöyle rivayet edilir: ‘Birisi yanında ise ona künyesiyle seslen, yanında değilse ismiyle seslen. ’
[3] Tabersi, Ebu’l-Fazl, Ali b. Hasan, Mişkatu’l-Envar, s. 336, Kitaphane-i Haydariyye, Necef, 1385 h. k    

Yine Resulullah’ın (s. a. a) şöyle buyurduğu nakledilmiştir: ‘Güzel sünnetlerden biri, insanın oğlunun adını kendi künyesi yapmasıdır. ’
[4] Hürr Amuli, Vesail-uş Şia, c. 21, s. 397, Müesseset-ü Alu’l-Beyt, Kum, HK. 1409    

Dolayısıyla künyenin tanımı göz önüne alındığında İslam Peygamberinin (s. a. a) künyesinin Ebu’l-Kasım olmasının nedeni çocuklarından birinin adının Kasım olduğu içindir.
[5] Peygamber Efendimizin bu oğlu buluğa ermeden, çocuk yaşta vefat etmiştir.
Bu yüzden kendilerine Ebu’l-Kasım denilmiştir. Yine İmam Hüseyin’e (a. s) Ebu Abdullah denmesinin nedeni Abdullahu’r-Razi’ (Süt emen Abdullah-Ali Asgar) adlı oğlundan dolayıdır.
Belirtmek gerekir ki, bazen bazılarının künyeleri kendilerine layık olmadığı için, onları aşağılamak amacıyla künye benzeri bir şey de verilirdi. Örneğin, İslam’dan önce Ebu Cehil’e Ebu Hükm denirdi. Ama İslam’ın ve Peygamberin (s. a. a) karşısında durduğu için artık bu künye onun şanından değildi ve ona Ebu Cehil künyesi verildi.

Dipnot

[Düzenle]
 
1. ↑ Lugatname-i Dehhuda, c. 11, s. 16452, ‘Künye’ sözcüğü, Tahran Üniversitesi, Yeni 1. Baskı, 1373 h. ş
2. ↑ Munyetu'l Murid, Şehid-i Sani, s. 194    
3. ↑ Tabersi, Ebu’l-Fazl, Ali b. Hasan, Mişkatu’l-Envar, s. 336, Kitaphane-i Haydariyye, Necef, 1385 h. k    
4. ↑ Hürr Amuli, Vesail-uş Şia, c. 21, s. 397, Müesseset-ü Alu’l-Beyt, Kum, HK. 1409    
5. ↑ Peygamber Efendimizin bu oğlu buluğa ermeden, çocuk yaşta vefat etmiştir.


Kaynakça

[Düzenle]

İslamquest sitesi "Künye" makalesinden yararlanılmıştır.    


Bu sayfadaki kategoriler : Arap Kültürü | İslami Kavramlar | Lakap | Şahsiyet | Sünnet
جعبه ابزار