Hidayet ve İzlal Ayetleri

Makaleyi PDF formatında kaydet



Hidayet ve izlal ayetleri (Arapça: آیات الهدایة و الاضلال) , tekvini ve teşrii anlamda insanların hidayetine yahut dalalete yönelmesine işaret eden ayetlerdir.


Tanım

[Düzenle]

Hidayet ve izlal ayetleri, insanın tekvini hidayeti ve teşrii hidayeti ve aynı zamanda dalalete sapmalarına değinen ve beyan eden ayetlerdir.
Kuran’da Hidayet ve Dalalet
Kuran’ı Kerim’de “hidayet” kavramı türemiş kelimelerle birlikte 305 defa ve “dalalet” kavramı ise yine türemiş kelimelerle birlikte 213 defa kullanılmıştır.

Hidayet Çeşitleri

[Düzenle]

Kuran’da hidayet kelimesi birçok ayette kullanılmasına rağmen temelde iki mana taşır:
1. Tekvini Hidayet
2-Teşrii Hidayet

← Tekvini Hidayet


Tekvini hidayetten maksat Allah'ın varlıklara yerleştirdiği akıl, anlayış, düşünce, vicdan ve içgüdü ile onları yaratılış sistemi altında özel ve hesaplı bir kanuna göre yaşam ve işlerini planlama ve yönetme gibi alanlarda belirli yollara hidayet etmesidir. Örneğin:
قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى
Dedi ki: "Bizim Rabbimiz, her şeye yaratılışını veren, sonra onu hidayete erdirendir. "
[1] Taha, 50.    


← Teşrii Hidayet


Teşrii hidayet ise Allah’ın peygamberler ve [[|semavi kitaplar]] aracılığıyla insanları eğitmesi, öğretmesi ve onların gelişim ve kemali için ortam hazırlamasıdır. Örneğin:
وَاَمَّا ثَمُودُ فَهَدَيْنَاهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمٰى عَلَى الْهُدٰى
Semud kavmine gelince, onlara doğru yolu gösterdik ama körlüğü doğru yolu görmeye tercih ettiler.

Dalalet ve İzlal Kavramı

[Düzenle]

Dalalet ve izlal terim olarak tevfik (başarı) nimetinin alınması ve insanın kendi başına bırakılmasıdır. Bunun neticesinde de yolunu kaybetmesi ve hidayet yolunda başıboş kalmasıdır.

← Kuran’da Dalalet ve İzlal


Kuran’da dalalet ve izlal terimleri doğru yahut yanlış yolu seçmeye zorlama manasına gelmez. Aksine Kuran’ın açıkça beyan ettiği birçok ayete göre hidayet yani saadete ulaşma araçlarını oluşturma ve dalalet ise bu müsait zemini -hiçbir zorlama ve cebr olmadan- ortadan kaldırma manasına gelir.

Fiillerin Konumu

[Düzenle]

Sebeplerin (araçların) hazırlanması olarak tanımlanan tevfik ve bu araçları ortadan kaldırmak manasına gelen tevfikin kalkması tamamen insanın eylem ve fiillerinin neticesinde gerçekleşir.
[4] Subhani, Cafer, Menşur’i Cavid’i Kuran, c. 3, s. 148-164.


Dipnot

[Düzenle]
 
1. Taha, 50.    
2. Fussilet, 41.    
3. Marifet, Muhammed Hadi, et-Temhid fi Ulumi’l Kuran, c. 3, s. 214.    
4. Subhani, Cafer, Menşur’i Cavid’i Kuran, c. 3, s. 148-164.
5. Nasır, Mekarim Şirazi, Tefsir’i Numune, c. 1, s. 67-68.    
6. Nasır, Mekarim Şirazi, Tefsir’i Numune, c. 1, s. 152.    
7. Bennai, Ali Ekber, Kamus’i Kuran, c. 4, s. 192-200.    
8. Bennai, Ali Ekber, Kamus’i Kuran, c. 7, s. 145.    
9. Tabatabai, Muhammed Hüseyin, el-Mizan fi Tefsiri’l Kuran, c. 7, s. 346-347.    
10. Tabatabai, Muhammed Hüseyin, el-Mizan fi Tefsiri’l Kuran, c. 12, s. 53.    


Kaynakça

[Düzenle]

Ferhengname’i Ulum’i Kurani, “Hidayet ve İzlal Ayetleri” makalesinden alınmıştır.    






جعبه ابزار