Gerçek Hükümler

Makaleyi PDF formatında kaydet


Gerçek hükümler (Arapça: الاحکام الواقعی) , mükellefin bilgisi yahut cehline bakılmaksızın bir konuya ilişkin düzenlenen veya ilmi yollarla keşfedilebilen hükümlere verilen addır.


Gerçek Hükümlerin Istılah Manası

[Düzenle]

Gerçek hükümler, şer’i hükümlerden olup zahiri hükümlerin karşısında yer alır ve iki farklı mana taşır:
1. Bir tanıma göre gerçek hükümler yalnızca mükellefin kat’i yollarla elde ettiği hükümleri kapsar. Zahiri hükümler ise aslı (usul-i ameliye) ve emareyi (emare hükmü) birlikte taşır. Bir başka ifadeyle gerçek hüküm, mükellefe bilgisi veya cehline bakmaksızın atfedilen konu ve ilişik için oluşturulan hükümdür.
[1] Hoi, Ebu’l Kasım, Muhazarat fi Usuli’l Fıkh, c. 2, s 221.    

Bu nedenle gerçek hükümler her ne kadar oluşum aşamasında cahil (hükmü bilmeyen) mükellefi kapsasa da, mükellefin bilgi ve cehlinin teklif konusunda teneccüz taşıyıp taşımaması hususunda etkilidir.
Teneccüz: Oluşan hükmün öyle bir merhaleye ulaşması ki artık hükme muhalefet edildiğinde ilahi azapla cezalandırılma söz konusudur.
2. İkinci tanıma göre ise gerçek hükümler, içtihadi deliller üzere sabit olan hükümlerdir. Bu deliller yakîni de olabilir, örneğin: Nass, mütevatir; zannî de olabilir, örneğin: Kuran’ın zahiri, haber'i vahid…
Bu durumda gerçek hüküm, hem kesin bilgiyle sabit olan hükmü içerir hem de emare ile elde edilen hükmü de içerir. Zahiri hüküm ise yalnızca, hüküm olması hasebiyle usul-i ameliye’yi içerir.
[2] Seccadi, Cafer, Ferheng-i Maarif’i İslami, c. 1, s. 97.    
[3] Muzaffer, Muhammed Rıza, Usulu’l Fıkıh, c. 1, s. 228.    
[4] Mekarim Şirazi, Nasır, Envaru’l Usul, c. 1, s. 333.    
[5] İsfahani, Muhammed Hüseyin, el-Fusulu’l Gareviye fi’l Usuli’l Fıkhiyye, s. 109    
[6] Ahund Horasani, Muhammed Kazım b. Hüseyin, Dureru’l Fevaid fi’l Haşiyeti ale’l Feraid, c. 1, s. 547-548.    


Dipnot

[Düzenle]
 
1. ↑ Hoi, Ebu’l Kasım, Muhazarat fi Usuli’l Fıkh, c. 2, s 221.    
2. ↑ Seccadi, Cafer, Ferheng-i Maarif’i İslami, c. 1, s. 97.    
3. ↑ Muzaffer, Muhammed Rıza, Usulu’l Fıkıh, c. 1, s. 228.    
4. ↑ Mekarim Şirazi, Nasır, Envaru’l Usul, c. 1, s. 333.    
5. ↑ İsfahani, Muhammed Hüseyin, el-Fusulu’l Gareviye fi’l Usuli’l Fıkhiyye, s. 109    
6. ↑ Ahund Horasani, Muhammed Kazım b. Hüseyin, Dureru’l Fevaid fi’l Haşiyeti ale’l Feraid, c. 1, s. 547-548.    


Kaynakça

[Düzenle]

Ferhengname’i Usul’i Fıkh, Merkez’i İttilaat ve Medarik’i İslami, s. 115, "Gerçek Hükümler" makalesinden alıntıdır.    


Bu sayfadaki kategoriler : Fıkıh Kanunları | Şer'i Hükümler | Usul ve Fıkıh
جعبه ابزار