Eyyamullah
Makaleyi PDF formatında kaydet
Eyyamullah,
İslami kavramlar içerisinde hem
Kuran'ı Kerim hem de
hadislerde zikredilen kavramlardan biridir. Allah'ın günleri manasına gelen bu kavram, kelam, fıkıh vb. ilim dallarında kullanılır.
[Düzenle]
Eyyamullah,
Allah’ın irade,
meşiyet,
vahdaniyet ve
kudret nişanelerinin özel bir şekilde aşikar olduğu ve
maddi ve
dünyevi sebeplerin işlevini yitirdiği zamanlara verilen addır. Örneğin
kıyamet günü,
Nuh (a. s) ,
Âd vb. kavimlerin helakı. Ayrıca Allah’ın özel nimetlerinin ortaya çıktığı günlere de denir. Örneğin Hz. Nuh’un (a. s) gemiden indiği gün,
Hz. İbrahim’in (a. s) ateşten kurtulduğu gün vs.
[Düzenle]
Allah Resulü (s. a. a) , şöyle buyurmaktadır: Eyyamullah, Allah’ın
nimetleri,
belaları ve
azaplarıdır.
[Düzenle]
Eyyamullah,
sabır ve
şükür ehli insanlar için Allah’ın ayetlerindendir.
«وذکرهم بایام الله ان فی ذلک لایـت لکل صبار» Allah’ın günlerini hatırlat! ” Bunda çok sabreden için alınacak
ibretler vardır.
[Düzenle]
Hz. Musa (a. s), Allah tarafından kavmine eyyamullahı hatırlatmakla muvazzaftı:
«وَلَقَدْ اَرْسَلْنَا مُوسٰى بِاٰيَاتِنَٓا اَنْ اَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ اِلَى النُّورِ وَذَكِّرْهُمْ بِاَيَّامِ اللّٰهِۜ» Mûsâ’yı da, “
Kavmini karanlıklardan aydınlığa çıkar ve Allah’ın günlerini hatırlat! ” diye
ayetlerimizle göndermiştik.
Bu ayette Hz. Musa’nın (a. s) taşıdığı büyük vazifelerden birine işaret ediliyor ve buyuruluyor ki: “Sen Allah’ın günlerini kavmine hatırlatmakla görevlisin. (و ذکرهم بایام الله). ”
Elbette bütün mekanlar Allah’a ait olduğu gibi bütün günler de Allah’ın günleridir. Eğer
Beytullah (Allah’ın evi) gibi özel bir unvan zikrediliyorsa bu, onun taşıdığı bir özellikten kaynaklanıyordur. Aynı şekilde eyyamullah da seçkin, aydınlatıcı ve fevkalade özel günlere işaret için vardır.
[Düzenle]
Müfessirler, bu ayetin tefsirinde farklı ihtimaller sunmuşlardır:
Bazıları bu günlerin geçmiş peygamberlerin ve sadık
ümmetlerinin zaferine ve türlü ilahi nimetlerin sahip oldukları liyakat nedeniyle onlara verildiği günlere işaret ettiğine inanır.
Bazıları ise bu günlerin Allah’ın serkeş ve asi kavimleri azaba uğrattığı ve
tağutları tek bir emriyle bozguna uğrattığı günlere işaret ettiğine inanır.
Bazıları da her ikisine de işaret ettiğini söylemişlerdir.
Ancak bu açık ve kapsamlı ifadeyi sınırlayamayız. Eyyamullah, insanlık tarihinde büyük ve önemli günlere işaret eden tüm günlerdir. Allah'ın emirlerinden birinin diğerlerini gölgede bırakacak kadar parladığı her gün, eyyamullahtır.
İnsan hayatında yeni bir sayfa açılıp onlara bir ibret verildiğinde ve içinde bir peygamberin zuhuru ve kıyamının olduğu veya
zulmün ve
kibir Firavununun hiçlik vadisinin dibine gönderildiği her gün, kısacası
hak ve
adaletin tesis edildiği, zulmün ve
bid'atın susturulduğu her gün, eyyamullahtır.
Eyyamullah ve onda gerçekleşenler, şükür ehli için Allah’tan nişaneler içermektedir:
«وَذَكِّرْهُمْ بِاَيَّامِ اللّٰهِۜ اِنَّ ف۪ي ذٰلِكَ لَاٰيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ» Allah’ın günlerini hatırlat! Bunda çok sabreden, çok şükreden herkes için alınacak ibretler vardır.
Eyyamullah, sabır ehli kimseler için ilahi ayetlerdendir:
«وَذَكِّرْهُمْ بِاَيَّامِ اللّٰهِۜ اِنَّ ف۪ي ذٰلِكَ لَاٰيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ» Allah’ın günlerini hatırlat! Bunda çok sabreden, çok şükreden herkes için alınacak ibretler vardır.
İlk dönem
Müslümanlar, eyyamullahı
inkar eden kimseleri bağışlama ve onlardan uzak durma ile görevliydiler:
«قُلْ لِلَّذ۪ينَ اٰمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذ۪ينَ لَا يَرْجُونَ اَيَّامَ اللّٰهِ لِيَجْزِيَ قَوْماً بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونٍ» İman edenlere söyle de Allah’ın günlerine inanmayanları bağışlasınlar; çünkü (böyle) bir topluluğu, hak etmeleri yüzünden Allah cezalandıracaktır. Burada «یغفروا» cezalandırmada acele etmemek manasına gelir.
ilahi azap, Allah'ın günlerini inkar edenlerin cezasıdır ve bu da
ceza ve
mükâfatın bir sistem üzere olmasından kaynaklanır:
“قُلْ لِلَّذ۪ينَ اٰمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذ۪ينَ لَا يَرْجُونَ اَيَّامَ اللّٰهِ لِيَجْزِيَ قَوْماً بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ مَنْ عَمِلَ صَالِحاً فَلِنَفْسِه۪ۚ وَمَنْ اَسَٓاءَ فَعَلَيْهَاۘ ثُمَّ اِلٰى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ “ İman edenlere söyle de Allah’ın günlerine inanmayanları bağışlasınlar; çünkü (böyle) bir topluluğu, hak etmeleri yüzünden Allah cezalandıracaktır. İyi işler yapan kendisi için yapmıştır, kötülük yapanın da kötülüğü kendinedir; sonra rabbinize döndürüleceksiniz.
Hz. Musa (a. s) , Allah tarafından kavmine eyyamullahı hatırlatmakla muvazzaftı:
«وَلَقَدْ اَرْسَلْنَا مُوسٰى بِاٰيَاتِنَٓا اَنْ اَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ اِلَى النُّورِ وَذَكِّرْهُمْ بِاَيَّامِ اللّٰهِۜ» Mûsâ’yı da, “Kavmini karanlıklardan aydınlığa çıkar ve Allah’ın günlerini hatırlat! ” diye mûcizelerimizle göndermiştik.
[Düzenle]
[Düzenle]
Merkez’i Ferheng ve Maarif’i Kuran, Ferheng’i Kuran, c. 5, s. 450, «Eyyamullah» makalesinden alıntıdır.