Hayru'l Beriyye

Makaleyi PDF formatında kaydet



Hayru’l Beriyye (Arapça: خیر البریة) , Beyyine suresinde geçen bir kavram olup Hz. Ali (a. s) ve taraftarları hakkında nazil olmuştur.


Hayru’l Beriyye Ayeti

[Düzenle]

إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ
İman edip salih amellerde bulunanlar ise; işte onlar da, yaratılmışların en hayırlılarıdır.
[1] Beyyine, 7.    


Ayetin Nüzul Sebebi

[Düzenle]

Bu ayet, Hz. Ali b. Ebu Talip (a. s) hakkında nazil olmuştur. Cabir b. Ensari’den nakledilen rivayette şöyle der:
Bir gün Allah Resulü (s. a. a) ile Kabe’nin yanında oturuyorduk. O sırada Hz. Ali (a. s) geldi. Peygamber (s. a. a) , onu görür görmez “Kardeşim geldi! ” dedi. Ardından yüzünü Kabe’ye dönerek: “Bu evin Rabbine andolsun ki bu adam, hepinizden önce Allah’a iman etti ve hepinizden önce itaat etti. İlahi ahde hepinizden daha vefakardır ve Allah’ın hükmüne, hepinizden önce uymuştur. Beytü’l malın taksiminde daha adildir ve davranışlarında (ilahi kanunlara) daha fazla riayet eder” buyurdu.
Tam o anda “İman edip salih amellerde bulunanlar ise; işte onlar da, yaratılmışların en hayırlılarıdır” ayeti nazil oldu. Bundan sonra ne zaman Hz. Ali (a. s) bir yerde bulunsa sahabe “Peygamberden sonra yaratılmışların en hayırlısı geldi! ” derlerdi.
Şia ve Ehli Sünnet kaynaklarında birçok rivayet, “Yaratılmışların en hayırlısı” ayetinin Hz. Ali (a. s) ve taraftarları hakkında olduğuna işaret eder.
Mekatil b. Süleyman, İbn Abbas’tan bu ayetin Hz. Ali (a. s) ve Ehlibeyt (a. s) hakkında nazil olduğunu nakleder.
Bir başka rivayette Ebu Berze Eslemi der ki: Allah Resulü (s. a. a) bu ayeti okuduğunda şöyle buyururdu: “Ey Ali! Bunlar (yaratılmışların en hayırlısı) sen ve Şialarındır. Benimle sizin buluşma yerimiz ise Kevser Havuzu’dur

Rivayetlerin İncelenmesi

[Düzenle]

Bu ayet ve tefsirinde gelen hadislerden anlaşılan şudur ki Allah Teala (c. c) ve seçkin Peygamberi (s. a. a) , ümmetin hidayeti ve imameti adına hilafet için en liyakatli kimseyi tayin etmiştir. Bu sayede Müslümanlar sapma ve şaşkınlıktan korunmuşlardır.
Ayrıca yine bu rivayetler gösteriyor ki “Şia” kavramı, Allah Resulü (s. a. a) zamanında ve hazretin bizzat kendi diliyle sarf ettiği bir kavramdır. Müslümanlar arasında da rayiç şekilde kullanılmıştır.

Dipnot

[Düzenle]
 
1. Beyyine, 7.    
2. Şevahidu’t Tenzil, c. 2, s. 468.    
3. Nasır, Mekarim Şirazi, Tefsir’i Numune, c. 27, s. 210.    
4. Nasır, Mekarim Şirazi, Tefsir’i Numune, c. 27, s. 210.    
5. Tabersi, Fazl b. Hasan, Mecmeu’l Beyan, c. 10, s. 524.    
6. Şevahidu’t Tenzil, c. 2, s. 461.    


Kaynakça

[Düzenle]

Pejuheşgah’i Tahkikat’i İslami, Şia Sözlüğü, s. 49    






جعبه ابزار