Cemaat imamı

Makaleyi PDF formatında kaydet



Cemaat imamı (Arapça: امام الجماعة), fıkıh ilminin bir meselesi olup namaz babında bahsedilir ve (cemaat) namazı kıldıran kimse anlamını taşır.


Cemaat İmamı’nın Şartları

[Düzenle]

Cemaat imamı ile ilgili en önemli meseleler şunlardır:
Cemaat imamı âkîl, baliğ, mümin(on iki imam Şiası), adil, helalzade ve namaz kılanların bir kısmı veya tamamının erkek olması durumunda erkek olmalıdır.

Cemaat İmamı Hükümleri

[Düzenle]

Namazda imam olmanın caiz olup olmadığı hususlar şunlardır:

← İmametin Caiz Olmadığı Durumlar


1- Büluğa ermemiş mümeyyiz (iyiyi-kötüyü ayırt edebilen) kimsenin meşhurun görüşüne göre cemaat imamı olması caiz değildir.
2- Oturarak namaz kılan kimsenin ayakta namaz kılan kimseye imam olması caiz değildir.
3- Kıraat bilmeyen kimsenin ve sağır kimsenin (kendisi gibi dışındakilere) imam olması caiz değildir.
4- Meşhura göre telaffuzda harf karıştırması yapan (örneğin “Sin” ile “Şin” harfini karıştıran) kimsenin imam olması caiz değildir.

←← Kadının Kadınlara İmam Olması


5- Yine meşhura göre, cemaat imamı şartlarını taşıması durumunda kadının kadınlara imam olması caizdir.

← İmamet’te Mekruh Olan Şeyler


Meşhur görüşe göre şu tür kimselerin imameti mekruhtur:
1- Mukim olan kimsenin yolcuya imam olması (ve tersi) mekruhtur.
2- Cüzzam ve alaca hastalığına müptela kimsenin imameti mekruhtur.
3- Kendisine şer’i hudut uygulanmış kimsenin (tövbe ettikten sonra) imam olması mekruhtur.
4- Herhangi bir mazeretten dolayı sünnet olmamış kimsenin imam olması mekruhtur.
5- Bedevi kimsenin bedevi olmayan kimseye imam olması mekruhtur.
6- Teyemmüm ile namaz kılanın, abdest ile namaz kılana imam olması mekruhtur.
7- Cemaatin razı olmadığı kimsenin imam olması mekruhtur.
8- Bazıları esir kimsenin, dokumacı (terzi) , hacamat ehli, derici , para saklayan ve (fiziksel olarak) engelli-eksik kimsenin kamil kimseye imam olmasının mekruh olduğunu söylemişlerdir.

← Namazdan Sonra, Namazın veya İmametin Batıl Olduğunu Anlamak


Eğer namazdan sonra taharet, namaz erkanının ihlali gibi sıhhat şartları yönünden ya da açık şekilde fısk, küfür yönünden imamın namazının batıl olduğu anlaşılırsa meşhura göre cemaatin namazı sahihtir. Ancak fısk ve küfür dışında, sıhhat hususunda sayılan şartların imamda olmadığı namazdan önce anlaşılırsa, burada fakihler arasında görüş ayrılıkları vardır.

← Namaz Esnasında İmamın Namazının Batıl Olduğunu Anlamak


Namaz esnasında imamın namazının batıl olduğu anlaşıldığı durumlarda cemaatin namazının batıl olup olmadığı, namazı tekrar kılma durumu, ferdi namaza geçiş ya da namaza devam etme hususlarında farklı görüşler vardır.

İmamette Öncelik

[Düzenle]

Ratip imam (bir mescitte veya mekanda devamlı namaz kıldıran sabit imam) , adil imam tarafından seçilmiş imam, ev sahibi ve ayrıca Haşimi olan kimseپ cemaat imamlığında diğerlerinden önceliklidir.

İmamette İhtilaf

[Düzenle]

İki ya da daha fazla kimsenin imamet hususunda ayrılığa düştüğü durumlarda öncelikle cemaat tarafından seçilen kimse diğerlerinden önceliklidir. Cemaatin de ayrılığa düştüğü durumlarda ise öncelik sıralamasına müracaat edilmelidir. Tercih yani öncelik sayısı ve onların sıralamasında ise farklı görüşler vardır.
Ancak meşhurun görüşüne göre kıraati daha doğru-sahih olanın bilgine-alime (şer’i hükümleri ve meseleleri daha iyi bilen) ve alimin de diğerlerine önceliği vardır.

İmamette Niyabet

[Düzenle]

1- Cemaat imamının, namaz esnasında vefat etmesi veya bayılması durumunda imamet şartlarını taşıyan cemaat üyelerinden birinin namazı devam ettirmesi caizdir.
2- Aynı şekilde imam, zorunlu durumlarda (abdestinin batıl olması, burnundan kan gelmesi vs.) namaz esnasında cemaatten birini kendi yerine geçirebilir ve o da cemaat namazını tamamlayabilir.

İmamette Müstehap Durumlar

[Düzenle]

1- Safların ortasında durma
2- Namazın içerikleri konusunda cemaatin en güçsüz, zayıf kimsesini dikkate alma (Cemaatin namazı daha uzun kılma isteği dışında).
3- Kıraat ve zikirlerin cemaat tarafından duyulmasını sağlama
4- Cemaate katılan olması durumunda rüku zikirlerini uzatma
5- Selam verdikten sonra, cemaatin namazı bitene kadar beklemek cemaat imamı için müstehaptır.

Dipnot

[Düzenle]
 
1. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 323.    
2. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 325.    
3. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 273-275.    
4. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 275.    
5. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 324.    
6. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 336-337.    
7. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 325.    
8. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 327-328.    
9. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 331-335.    
10. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 342.    
11. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 337.    
12. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 374.    
13. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 381.    
14. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 383.    
15. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 384.    
16. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 387.    
17. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 389-390.    
18. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 386.    
19. el-Urvet’ul-Vuska, c. 3, s. 193.    
20. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 390-391.    
21. Cevahir’ul-Kelam, c. 14, s. 2-9.    
22. Müstemsek’ul-Urve, c. 7, s. 306-312.    
23. Cevahir’ul-Kelam, c. 14, s. 11.    
24. Müstemsek’ul-Urve, c. 7, s. 310-311.    
25. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 348.    
26. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 353.    
27. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 357-366.    
28. Cevahir’ul-Kelam, c. 13, s. 368-369.    
29. Urvet’ul-Vuska, v. 3, s. 196.    


Kaynakça

[Düzenle]

Ferheng’i Fıkh'ı Mutabık Mezheb’i Ehli Beyt, c. 1, s. 678-680, «Cemaat İmamı» makalesinden alıntıdır.    


Bu sayfadaki kategoriler : Fıkıh | İbadet | Namaz | Şer'i Hükümler




جعبه ابزار