İcmal ve beyan

Makaleyi PDF formatında kaydet


İcmal ve beyan, usul ve fıkıh ilminde kullanılan iki kavramdır. Beyan, bir nesnenin (şeyin) belirsizliğini veya yüzeyselliğini ortadan kaldırmak anlamına gelir. İcmal ve beyan, muğlak ve anlamlı olanla ilgili usulî bir tartışmayı ifade eder ve usul ilminin konularından biridir.


İcmal ve Beyan’ın Tanımı

[Düzenle]

İcmal, açık bir anlama delalet taşımayan herhangi bir şeydir. (هو ما لم تتضح دلالته)
[1] Muhammed Ebu’n-Nur Maliki, Usul’ul-Fıkh, c. 3, s. 3.
[2] Hasan b. Yusuf Hilli, Mebadi’l-Vusul ila İlm’il-Usul, s. 154.    
[3] Cafer b. Hasan Hilli, Mearic’ul-Usul, s. 105.    

Bu tanım, en kapsamlı tanım olarak ele alınabilir. Çünkü tanımda yer alan “ما” (şey) tabiri hem lafız hem de fiili birlikte kapsar.
[4] Muhammed Reşat, Usul’i Fıkh, s. 175.

Usul ilmi terminolojisinde “Mübeyyin” olarak da bilinen beyan ise bir muğlakı açıklayan ve belirsizliği gideren her türlü söz ya da fiildir.
Beyan iki kısma ayrılır: Sözel Beyan, Eylemsel Beyan

Nükte

[Düzenle]

İcmal ve mücmel arasındaki fark şudur ki icmal kavramı, manalarda ve mücmel ise daha çok sözcükler ve elfaz konularında kullanılır.
[5] Hasan b. Zeynuddin, Mealim’ud-Din ve Melaz’ul-Müctehidin, s. 157.    
[6] Cafer b. Hasan Hilli, Mearic’ul-Usul, s. 159.
[7] Ebu’l-Kasım b. Muhammed Hasan Mirzaî Kummi, Kavanin’ul-Usul, c. 1, s. 340.
[8] Muhammed Rıza Muzaffer, Usul’ul-Fıkh, c. 1, s. 189.    
[9] Ali Meşkini, İstilahat’ul-Usul, s. 232.    
[10] Mhuammed Fazıl Lenkerani, İzah’ul-Kifaye, c. 3, s. 582.    
[11] Muhammed Kazım Hüseyin, Ahund Horasani, Kifayet’ul-Usul, s. 252.    


← Sözlü Beyan


Sözel beyan, Hz. Muhammed’in (s. a. a) zekat hakkında buyurduğu şu sözü gibidir: «فیما سقت السماء العشر» “Zekat, yağmur suyu ile sulanan ürün için onda birdir. ”
Bu söylem, kuru tarımda farz zekatın miktarını beyan eder.

← Eylemsel Beyan


Eylemsel beyan, bazen bir ayeti beyan eden Masumun eylemidir. Örneğin ﴿أَقِیمُوا الصَّلاةَ﴾ (Namazı kılın)
[12] Bakara, 110.    
ayetinin açıklayıcısı olarak o hazretin kıldığı namazdır.
Bazen de eylem, sözel beyan ile iç içedir. Hazretin namaz hakkındaki şu buyruğu gibi:
صلّوا کما رأیتمونی أصلّی»» “Benim namaz kıldığım gibi namaz kılın! ”
[13] Ali Meşkini, Tahrir’ul-Mealim, s. 140.
[14] Cafer b. Hasan Hilli, Mearic’ul-Usul, s. 105.    
[15] Cafer b. Hasan Hilli, Mearic’ul-Usul, s. 109.    
[16] Ebu’l-Kasım b. Muhammed Hasan Mirzaî Kummi, Kavanin’ul-Usul, c. 1, s. 340.    
[17] Hasan b. Yusuf Hilli, Mebadi’l-Vusul ile İlm’il-Usul, c. 154.    
[18] Ali b. Hüseyin Elem’ul-Hüda, ez-Zeriet’u ila Usul’iş-Şeria, c. 1, s. 329.    
[19] Muhammed Hüseyin İsfahani, el-Fusul’ul-Gareviyye fil-Usul’il Fıkhiyye, s. 225.    
[20] Muhammed Ebu’n-Nur Zuheyr el-Maliki, Usul’ul-Fıkh, c. 3, s. 19.
[21] Muhammed b. Ömer Fahri Razi, el-Mahsul fi İlm’i Usul’il-Fıkh, c. 3, s. 74.
[22] Muhammed b. Ömer Fahri Razi, el-Mahsul fi İlm’i Usul’il-Fıkh, c. 3, s. 149.
[23] Hasan b. Zeynuddin, Mealim’ud-Din ve Melaz’ul-Müctehidin, s. 157.    


Dipnot

[Düzenle]
 
1. ↑ Muhammed Ebu’n-Nur Maliki, Usul’ul-Fıkh, c. 3, s. 3.
2. ↑ Hasan b. Yusuf Hilli, Mebadi’l-Vusul ila İlm’il-Usul, s. 154.    
3. ↑ Cafer b. Hasan Hilli, Mearic’ul-Usul, s. 105.    
4. ↑ Muhammed Reşat, Usul’i Fıkh, s. 175.
5. ↑ Hasan b. Zeynuddin, Mealim’ud-Din ve Melaz’ul-Müctehidin, s. 157.    
6. ↑ Cafer b. Hasan Hilli, Mearic’ul-Usul, s. 159.
7. ↑ Ebu’l-Kasım b. Muhammed Hasan Mirzaî Kummi, Kavanin’ul-Usul, c. 1, s. 340.
8. ↑ Muhammed Rıza Muzaffer, Usul’ul-Fıkh, c. 1, s. 189.    
9. ↑ Ali Meşkini, İstilahat’ul-Usul, s. 232.    
10. ↑ Mhuammed Fazıl Lenkerani, İzah’ul-Kifaye, c. 3, s. 582.    
11. ↑ Muhammed Kazım Hüseyin, Ahund Horasani, Kifayet’ul-Usul, s. 252.    
12. ↑ Bakara, 110.    
13. ↑ Ali Meşkini, Tahrir’ul-Mealim, s. 140.
14. ↑ Cafer b. Hasan Hilli, Mearic’ul-Usul, s. 105.    
15. ↑ Cafer b. Hasan Hilli, Mearic’ul-Usul, s. 109.    
16. ↑ Ebu’l-Kasım b. Muhammed Hasan Mirzaî Kummi, Kavanin’ul-Usul, c. 1, s. 340.    
17. ↑ Hasan b. Yusuf Hilli, Mebadi’l-Vusul ile İlm’il-Usul, c. 154.    
18. ↑ Ali b. Hüseyin Elem’ul-Hüda, ez-Zeriet’u ila Usul’iş-Şeria, c. 1, s. 329.    
19. ↑ Muhammed Hüseyin İsfahani, el-Fusul’ul-Gareviyye fil-Usul’il Fıkhiyye, s. 225.    
20. ↑ Muhammed Ebu’n-Nur Zuheyr el-Maliki, Usul’ul-Fıkh, c. 3, s. 19.
21. ↑ Muhammed b. Ömer Fahri Razi, el-Mahsul fi İlm’i Usul’il-Fıkh, c. 3, s. 74.
22. ↑ Muhammed b. Ömer Fahri Razi, el-Mahsul fi İlm’i Usul’il-Fıkh, c. 3, s. 149.
23. ↑ Hasan b. Zeynuddin, Mealim’ud-Din ve Melaz’ul-Müctehidin, s. 157.    


Kaynakça

[Düzenle]

Ferhangname’i Usul’i Fıkıh, Merkez’i İttilaat ve Medarik’i İslami, s. 98, «İcmal ve Beyan» makalesinden alıntıdır.    
Ferhangname’i Usul’i Fıkıh, Merkez’i İttilaat ve Medarik’i İslami, s. 275, «Beyan» makalesinden alıntıdır.    


Bu sayfadaki kategoriler : Elfaz | Fıkıh Kavramları | Hadis İlmi | Şer'i Hükümler | Usul ve Fıkıh
جعبه ابزار